Linkshandigen in het nieuws 2012
Test Snoeischaen
Ook voor linkshandigen
De Consumentenbond testte 16 verschillende snoeischaren, 7 exemplaren kregen geen enkele negatieve opmerking van het testpanel.
Eindelijk een voordeeltje voor linkshandigen, want de goedkoopst van deze 7 toppers, TalenTools VBS D309, kost €9,95 en is gemaakt voor linkshandigen.
Bij de andere zes scharen zonder negatieve opmerkingen is ook een schaar van TalenTools de goedkoopste. De F188 kost €11,50. Drie andere scharen, Wolf Garten RR-E (€12) en RS 19 (€14) en Gardena Classic 8757 (€13) komen ook goed uit de test en zijn nauwelijks duurder. Wel is er een flink prijsverschil met Gardena Comfort 879 (€29) en Fiskars Powerstep P83 (€35).
Er is alleen getest hoe de scharen in de hand liggen en hoe ze knippen. Niet getest is hoelang de scharen scherp blijven.
www.geldenrecht.nl 14 maart 2012
---------------------------------------
Muziek voor linkshandigen
Als je linkshandig bent, kan het bespelen van bepaalde instrumenten lastig zijn. Hier zijn echter verschillende oplossingen voor!
Lastig spelen
Linkshandigheid kan erg onhandig zijn. Bij het gebruik van scharen bijvoorbeeld, of bij het bespelen van instrumenten. Waar rechtshandigen met hun ‘goede hand’ alle moeilijke ingrepen moet doen, is dit voor linkshandigen juist de ‘slechte hand’. Probeer als rechtshandige maar eens met je linker hand een rondje uit een papier te knippen. Aardig lastig! Dat geldt dus ook voor het bespelen van fluiten, gitaren of piano’s.
Alles omgekeerd
Er zijn talloze bekende artiesten die linkshandig zijn. Zo was gitarist Jimi Hendrix linkshandig, maar ook Kurt Cobain en Paul McCartney. In interviews vertelde McCartney dat hij in zijn jeugd heeft geprobeerd om rechtshandig te spelen, aangezien de meeste gitaren gemaakt zijn voor rechtshandigen. Hij boekte echter weinig vooruitgang in zijn spel en besloot hierop zijn gitaar andersom vast te houden. Ook verplaatste hij de snaren van het instrument om makkelijker te kunnen spelen.
Instrumenten voor linkshandigen
Nog altijd worden er meer instrumenten voor rechts- dan voor linkshandigen gemaakt. Er zijn immers ook meer rechtshandige dan linkshandige mensen. Goede muziekzaken bieden echter ook instrumenten die zijn aangepast. Vaak betekent dit dat alles tegenovergesteld is aan aan een rechtshandige gitaar. Bij de gitaar worden snaren andersom geplaatst en ook bij de piano is alles precies tegenovergesteld aan een rechtshandig instrument.
Online zijn er talloze winkels te vinden die producten aanbieden voor linkshandigen. Voor gitaren en banjo’s kun je bijvoorbeeld terecht op www.LefthandBear.com en ook www.Feedbackmusic.com biedt gitaren voor linkshandigen aan.Voor een bekende pianist werd ooit een linkshandige piano gebouwd, maar deze is nog niet in muziekwinkels verkrijgbaar.
www.instrumentenblog.nl 6 november 2012
---------------------------------------
Daarom zijn linkshandigen zo zeldzaam
Linkshandigen zijn best zeldzaam en wetenschappers denken dat nu eindelijk te kunnen verklaren.
Slechts tien procent van alle mensen ter wereld is linkshandig. Een verrassend percentage: want waarom is linkshandigheid eigenlijk zo’n zeldzaamheid? Waarom is bijvoorbeeld niet de helft van alle mensen linkshandig?
Sociaal gedrag
Wetenschappers van de Northwestern University lieten zien dat sociaal gedrag verband houdt met het percentage mensen dat links- of rechtshandig is. Wanneer mensen moeten samenwerken, dan is het handig als ze allemaal links- of rechtshandig zijn. Ze kunnen dan bijvoorbeeld hun gereedschappen delen. Wanneer mensen vooral de competitie met elkaar aangaan, dan kan ‘anders’ zijn dan anderen weer een voordeel zijn. Zo kan een linkshandige die tegen rechtshandige die eigenlijk altijd tegen rechtshandigen vechten daar wel eens voordeel uit halen.
Genen
Maar…zat links- en rechtshandigheid niet in de genen? Ja. Deels. Of u links of rechts bent, wordt deels bepaald door uw genen, maar deels ook door de omgeving waarin u opgroeit.
Sport De onderzoekers toetsten die hypothese met behulp van sporten, zo is in het blad Journal of the Royal Society Interface te lezen. Ze voorspelden eerst op basis van de aard van de sport (de mate van samenwerking en competitiviteit) hoeveel mensen links- of rechtshandig zouden zijn. Daarna keken ze of mensen die bijvoorbeeld basketbal, hockey, tafeltennis en golf speelden, links- of rechtshandig waren. De modellen bleken op basis van de aard van de sport aardig te kunnen voorspellen hoeveel mensen links- of rechtshandig waren. Zo voorspelde het model dat meer dan vijftig procent van de basketballers linkshandig zou zijn, terwijl linkshandige golfers slechts vier procent van het totale aantal golfers uitmaakte. En het model bleek zeer accuraat. De onderzoekers denken dan ook dat het model kan verklaren waarom slechts tien procent van de mensen linkshandig is.
Meerderheid
Het onderzoek verklaart waarom slechts tien procent van de mensen linkshandig is. Samenwerking is heel belangrijk in onze maatschappij. En dat is al duizenden jaren zo. Vandaar dat die verhouding tussen links- en rechtshandigen ook al duizenden jaren hetzelfde is. “Hoe socialer een dier is – dat wil zeggen dat er veel waarde wordt gehecht aan samenwerking – hoe meer de algemene bevolking naar één zijde zal neigen,” legt onderzoeker Daniel Abrams uit. “De belangrijkste factor voor een efficiente samenleving is een grote mate van samenwerking. In mensen heeft dat geresulteerd in een rechtshandige meerderheid.”
Het is niet voor het eerst dat mensen pogen linkshandigheid te verklaren. Eerder stelde een Nederlandse onderzoeker al dat het voortbestaan van de linkshandigheid
scientias.nl 1 mei 2012
---------------------------------------
Linkshandigheid - voordeel of vloek
Gezondheid
Waarom bestaat linkshandigheid? Omdat het evolutionair voordeel oplevert, luidt een van de antwoorden. Linkshandigen zouden in gevechten vaker verrassende slagen uitdelen. Daardoor hebben ze meer kans een hoge status te verwerven en veel kinderen te verwekken, die dan vaak ook linkshandig zijn.
Om deze 'gevechtshypothese' te onderzoeken, bezocht de Groningse promovenda Sara Schaafsma een traditioneel Papoea-gebied in Indonesië. Daar werden tot voor kort nog man-tegen-manoorlogen gevoerd. Volgens de hypothese zouden er dus bovengemiddeld veel linkshandigen moeten leven. Helaas bleken de aantallen er juist stukken lager dan bij ons: 3,6 procent, tegen ruim 10 procent in Nederland. Exit gevechtshypothese.
Nu zat Schaafsma met een nieuwe vraag: wat verklaarde het lage aantal linkshandige Papoea's? Het bracht haar op een nieuwe hypothese: linkshandigheid komt meer voor in gebieden met een goede gezondheidszorg. Toen Schaafsma daarop de gezondheidszorguitgaven van twaalf landen naast de percentages linkshandige inwoners legde, zag ze een positief verband. Ze verklaart dat onder meer uit het feit dat linkshandigheid relatief veel voorkomt onder kinderen met een laag geboortegewicht - een kwetsbare groep.
Dat linkshandigen kwetsbaarder zijn, is geen nieuw gegeven. Diverse onderzoeken hebben de laatste jaren een link gelegd tussen linkshandigheid en aandoeningen die samenhangen met een verstoorde ontwikkeling in de baarmoeder, zo laat ook een recent Duits overzichtsartikel zien.
Is linkshandigheid dus vooral een handicap? Nee: daarvoor zijn er weer te veel onderzoeken waaruit blijkt dat linkshandigen vaker opvallend creatief zijn, op hoog niveau musiceren, een wiskundewonder zijn en extreem hoge IQ-scores halen. Allemaal dingen die wél evolutionair voordeel opleveren.
Linkshandigheid gaat relatief vaak gepaard met de volgende aandoeningen:
- schizofrenie
- autisme
- dyslexie
- epilepsie
- hazenlip
Psychologiemagazine maart 2012
---------------------------------------
Linkshandigen beter in rekenen, taal, ruimtelijk inzicht en aardrijkskunde
Vandaag werd een nieuw hoofdstuk toegevoegd aan de al decennia lang voortdurende controverse rond linkshandigheid. Prof.dr. Enrico Alfrede Queranti, autoriteit op het gebied van linkshandigen en schrijver van het standaardwerk ‘Uw hand en u’ (1963; in Nederland verschenen bij De Bezige Bij), kwam met de resultaten van een groot nieuw onderzoek. In dit onderzoek, waarbij ook al zijn vorige experimenten opnieuw tegen het licht werden gehouden, kwam professor Queranti tot een even opzienbarende als gênante conclusie: hij heeft het altijd verkeerd om bekeken.
Binnen de wereld van linkshandigheidswetenschappers is het een ongeschreven regel dat met links ‘voor de kijker links’ wordt bedoeld. Queranti leefde altijd in de veronderstelling dat hij deze afspraak keurig had nageleefd; van zijn vroege artikelen waarin linkshandigen minder goed bleken te hoofdrekenen, tot zijn grote cohortstudies waarin de intelligentie van linkshandigen steevast 12 IQ-punten lager lag dan bij rechtshandigen. Zelfs zijn vorig jaar voltooide onderzoek, waarin linkshandigen minder topografische kennis bleken te bezitten, voerde de Italiaanse wetenschapper op dezelfde manier uit. Pas in 2012, bijna vijftig jaar na het verschijnen van zijn beroemde boek, blijkt links toch niet links te zijn.
Hoe eerlijk het ook mag zijn van Queranti dat hij voor zijn fout uitkomt, dom blijft het wel. Bovendien heeft het grote consequenties: in zijn nieuwe onderzoek komt hij op ALLE vlakken tot precies de tegenovergestelde conclusie als in al zijn voorgaande onderzoek. Linkshandigen kunnen dus beter hoofdrekenen, zijn welbespraakter, zijn algeheel intelligenter en kunnen beter de weg vinden dan rechtshandigen. Of linkshandigen ook langer leven dan rechtshandigen wil Queranti pas na zijn dood bekend maken.
www.dewetenschap.nl 11 januari 2012
---------------------------------------
U bent linkshandig door betere gezondheidszorg
De theorie dat linkshandigheid ontstaan is als een slimme vechtstrategie is ontkracht door de Nederlandse neurobioloog Sara Schaafsma. Hoe beter de gezondheidszorg, hoe hoger het percentage linkshandigen in de westerse samenleving, ontdekte ze. Dat bericht de Nederlandse Volkskrant.
Linkshandigheid kan erg handig zijn als het op behendigheid aankomt. Zo zijn er tal van succesvolle linksbenige voetballers, maar ook heel wat linkshandige schermers. Door hun linkshandigheid kunnen ze hun tegenstanders immers verrassen en succes boeken.
Gevechtshypothese
Volgens de 'gevechtshypothese' ontstond linkshandigheid dan ook als gevolg van het verrassingsvoordeel. Een staaltje evolutie: de linkshandige strijder bracht zijn rechtshandige tegenstander in verwarring en ging met de overwinning lopen. "Een prachtige hypothe", geeft Schaafsma toe. "Het verklaart ook waarom niet iedereen linkshandig werd, want dan zou het verrassingseffect ook verdwijnen."
Om de 'gevechtshypothese' te bewijzen trok de neurobiologe naar Irian Jaya, in Papoea, waar conflicten tot rond 1980 nog letterlijk werden uitgevochten. De kans dat je als man in dergelijk gevecht belandde was behoorlijk groot. Onder de Papoeabevolking zouden dan ook heel wat linkshandigen terug te vinden moeten zijn.
Hypothese ontkracht
Schaafsma liet de Papoea's tekenen in het zand of een steen werpen om hun voorkeurshand te bepalen. Daaruit bleek echter dat de bevolkingsgroep opvallend veel rechtshandigen telde. Slechts 3,6 procent van de mannen bleek er linkshandig.
De gevechtshypothese was ontkracht, en een nieuwe onderzoeksvraag drong zich op. Waarom waren er op Papoea zo weinig linkshandigen? Schaafsma bedacht een verklaring en maakte die achteraf aannemelijk: door de primitieve gezondheidszorg. Statistische gegevens uit westerse landen bekrachtten deze veronderstelling: hoe meer een land spendeert aan gezondheidszorg, hoe meer linkshandigen.
Linkshandige creatievelingen
Het raadsel van linkshandigheid is daarmee natuurlijk niet opgelost. In 2004 ontdekten wetenschappers van de universiteit van Montpellier immers tal van grottekeningen die 40.000 jaar geleden door linkshandige kunstenaars getekend werden, ondanks de primitieve omstandigheden. Er moet dus ergens wel een evolutionair voordeel zijn.
"Het kan met creativiteit te maken hebben", poneert Schaafsma. "Linkshandige creatievelingen boeken succes zolang ze een minderheid vormen. Dat is ook zo bij linkspotige vechtersbazen. Wordt iedereen even creatief, dan verdwijnt dat voordeel".
www.hln.be 6 januari 2012
---------------------------------------
Linkshandigheid
Sara Schaafsma onderzocht bij de Papoea’s waarom linkshandigheid na jaren evolutie nog steeds voorkomt bij mensen, ondanks dat de eigenschap gerelateerd is aan bepaalde gezondheidsproblemen. Ze concludeert dat de gangbare hypothese dat linkshandigheid blijft bestaan omdat deze voordeel oplevert bij een gevecht, onjuist is. Een goede gezondheidszorg lijkt een aannemelijker reden. Schaafsma promoveert op 6 januari 2012 aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Linkshandige mensen komen voor in alle samenlevingen, maar ze zijn altijd in de minderheid. Bovendien is er een verband aangetoond tussen linkshandigheid en bepaalde ziekten. Sara Schaafsma vroeg zich daarom af waarom linkshandigheid na jaren evolutie nog steeds bij mensen voorkomt. De gevechtshypothese geeft hiervoor een mogelijke verklaring.
Gevechtshypothese
Volgens de gevechtshypothese bestaat linkshandigheid nog altijd omdat linkshandigen evolutionair voordeel hebben in samenlevingen waar vechten nog belangrijk is voor status en overleving. Doordat er meer rechtshandige dan linkshandige mensen zijn, weet de rechtshandige door gebrek aan ervaring niet goed hoe te vechten tegen een linkshandige. Zijn linkshandige opponent heeft dus de grootste kans om het gevecht te winnen. Het winnen vermindert de kans om te overlijden als gevolg van het gevecht en levert status op, hetgeen al met al de kans op het krijgen van kinderen vergroot. Doordat rechts- en linkshandigheid gedeeltelijk genetisch is bepaald, blijft, volgens de gevechtshypothese, linkshandigheid in deze samenlevingen bestaan, ondanks het nadeel van de associatie met bepaalde ziekten.
Papoea’s
Schaafsma onderzocht de gevechtshypothese in de niet-geïndustrialiseerde Eipo-gemeenschap, in de Indonesische provincie Papoea. Bij de Papoea’s zijn nog geen goede voorbehoedsmiddelen en weinig moderne geneesmiddelen beschikbaar. Daardoor vormt deze samenleving een van de weinige waarbij dit soort onderzoek nog mogelijk is.
Man-tot man
Schaafsma: ‘Tot voor kort kwamen in de Eipo-gemeenschap veel man-tot-man gevechten voor door stammenoorlogen en onderlinge gevechten. Op basis van de gevechtstheorie verwachtten we dat er meer linkshandigen in deze gemeenschap zijn dan in een geïndustrialiseerde. Maar er waren er relatief juist mínder.’ Volgens Schaafsma maakt het lagere percentage linkshandigen dan gemiddeld de gevechtstheorie als evolutionaire verklaring voor het voorkomen van linkshandigheid erg onwaarschijnlijk.
Gezondheidszorg
Volgens de promovendus lijkt een goede gezondheidszorg een waarschijnlijker reden voor het voortbestaan van linkshandigheid bij mensen. Bij de Papoea’s was tot voor kort geen moderne gezondheidszorg beschikbaar én minder linkshandigheid dan gemiddeld. Schaafsma vroeg zich af – mede door de relatie van linkshandigheid met gezondheidsproblemen – of een gebrek aan goede gezondheidszorg samen kon hangen met het lage aandeel linkshandigen in een samenleving.
Moorden
Ze vergeleek daarom van twaalf Westerse landen het percentage linkshandigen met de publieke uitgaven aan gezondheidszorg. Omdat de gevechtshypothese ooit mede werd onderbouwd door aan te tonen dat er veel moorden plaatsvinden in een land met veel linkshandigen, nam ze ook het aantal moorden/doodslagen in elk land mee.
Ondersteuning hypothese
Schaafsma vond inderdaad een positieve relatie tussen het aantal linkshandigen in een land en de uitgaven aan de gezondheidszorg, maar geen relatie tussen het aantal linkshandigen en het aantal opzettelijk gedode mensen. Schaafsma: ‘Dit resultaat ondersteunt – ten koste van de gevechtshypothese – de hypothese dat een laag niveau van gezondheidszorg kan leiden tot weinig linkshandigen in een samenleving, zoals in de Eipo-gemeenschap. Het is echter nog onduidelijk welke rol gezondheidszorg precies speelt hierbij.’
Sara Schaafsma (Amsterdam, 1980) studeerde biologie aan de UvA. Sinds oktober 2006 deed ze promotieonderzoek bij het Centre for Behaviour and Neurosciences aan de RUG. Ze promoveert op 6 januari 2012 op haar proefschrift Hows and whys of left and right – Ontogeny of lateralization and its functional relevance. Haar promotor is prof. dr. A.A.G. (Ton) Groothuis. Vanaf 1 februari 2012 werkt Schaafsma als postdoc op de afdeling Neuroscience & Behaviour van de Rockefeller University in New York.
www.laatstenieuws.nl januari 2012
---------------------------------------
Ook voor linkshandigen
De Consumentenbond testte 16 verschillende snoeischaren, 7 exemplaren kregen geen enkele negatieve opmerking van het testpanel.
Eindelijk een voordeeltje voor linkshandigen, want de goedkoopst van deze 7 toppers, TalenTools VBS D309, kost €9,95 en is gemaakt voor linkshandigen.
Bij de andere zes scharen zonder negatieve opmerkingen is ook een schaar van TalenTools de goedkoopste. De F188 kost €11,50. Drie andere scharen, Wolf Garten RR-E (€12) en RS 19 (€14) en Gardena Classic 8757 (€13) komen ook goed uit de test en zijn nauwelijks duurder. Wel is er een flink prijsverschil met Gardena Comfort 879 (€29) en Fiskars Powerstep P83 (€35).
Er is alleen getest hoe de scharen in de hand liggen en hoe ze knippen. Niet getest is hoelang de scharen scherp blijven.
www.geldenrecht.nl 14 maart 2012
---------------------------------------
Muziek voor linkshandigen
Als je linkshandig bent, kan het bespelen van bepaalde instrumenten lastig zijn. Hier zijn echter verschillende oplossingen voor!
Lastig spelen
Linkshandigheid kan erg onhandig zijn. Bij het gebruik van scharen bijvoorbeeld, of bij het bespelen van instrumenten. Waar rechtshandigen met hun ‘goede hand’ alle moeilijke ingrepen moet doen, is dit voor linkshandigen juist de ‘slechte hand’. Probeer als rechtshandige maar eens met je linker hand een rondje uit een papier te knippen. Aardig lastig! Dat geldt dus ook voor het bespelen van fluiten, gitaren of piano’s.
Alles omgekeerd
Er zijn talloze bekende artiesten die linkshandig zijn. Zo was gitarist Jimi Hendrix linkshandig, maar ook Kurt Cobain en Paul McCartney. In interviews vertelde McCartney dat hij in zijn jeugd heeft geprobeerd om rechtshandig te spelen, aangezien de meeste gitaren gemaakt zijn voor rechtshandigen. Hij boekte echter weinig vooruitgang in zijn spel en besloot hierop zijn gitaar andersom vast te houden. Ook verplaatste hij de snaren van het instrument om makkelijker te kunnen spelen.
Instrumenten voor linkshandigen
Nog altijd worden er meer instrumenten voor rechts- dan voor linkshandigen gemaakt. Er zijn immers ook meer rechtshandige dan linkshandige mensen. Goede muziekzaken bieden echter ook instrumenten die zijn aangepast. Vaak betekent dit dat alles tegenovergesteld is aan aan een rechtshandige gitaar. Bij de gitaar worden snaren andersom geplaatst en ook bij de piano is alles precies tegenovergesteld aan een rechtshandig instrument.
Online zijn er talloze winkels te vinden die producten aanbieden voor linkshandigen. Voor gitaren en banjo’s kun je bijvoorbeeld terecht op www.LefthandBear.com en ook www.Feedbackmusic.com biedt gitaren voor linkshandigen aan.Voor een bekende pianist werd ooit een linkshandige piano gebouwd, maar deze is nog niet in muziekwinkels verkrijgbaar.
www.instrumentenblog.nl 6 november 2012
---------------------------------------
Daarom zijn linkshandigen zo zeldzaam
Linkshandigen zijn best zeldzaam en wetenschappers denken dat nu eindelijk te kunnen verklaren.
Slechts tien procent van alle mensen ter wereld is linkshandig. Een verrassend percentage: want waarom is linkshandigheid eigenlijk zo’n zeldzaamheid? Waarom is bijvoorbeeld niet de helft van alle mensen linkshandig?
Sociaal gedrag
Wetenschappers van de Northwestern University lieten zien dat sociaal gedrag verband houdt met het percentage mensen dat links- of rechtshandig is. Wanneer mensen moeten samenwerken, dan is het handig als ze allemaal links- of rechtshandig zijn. Ze kunnen dan bijvoorbeeld hun gereedschappen delen. Wanneer mensen vooral de competitie met elkaar aangaan, dan kan ‘anders’ zijn dan anderen weer een voordeel zijn. Zo kan een linkshandige die tegen rechtshandige die eigenlijk altijd tegen rechtshandigen vechten daar wel eens voordeel uit halen.
Genen
Maar…zat links- en rechtshandigheid niet in de genen? Ja. Deels. Of u links of rechts bent, wordt deels bepaald door uw genen, maar deels ook door de omgeving waarin u opgroeit.
Sport De onderzoekers toetsten die hypothese met behulp van sporten, zo is in het blad Journal of the Royal Society Interface te lezen. Ze voorspelden eerst op basis van de aard van de sport (de mate van samenwerking en competitiviteit) hoeveel mensen links- of rechtshandig zouden zijn. Daarna keken ze of mensen die bijvoorbeeld basketbal, hockey, tafeltennis en golf speelden, links- of rechtshandig waren. De modellen bleken op basis van de aard van de sport aardig te kunnen voorspellen hoeveel mensen links- of rechtshandig waren. Zo voorspelde het model dat meer dan vijftig procent van de basketballers linkshandig zou zijn, terwijl linkshandige golfers slechts vier procent van het totale aantal golfers uitmaakte. En het model bleek zeer accuraat. De onderzoekers denken dan ook dat het model kan verklaren waarom slechts tien procent van de mensen linkshandig is.
Meerderheid
Het onderzoek verklaart waarom slechts tien procent van de mensen linkshandig is. Samenwerking is heel belangrijk in onze maatschappij. En dat is al duizenden jaren zo. Vandaar dat die verhouding tussen links- en rechtshandigen ook al duizenden jaren hetzelfde is. “Hoe socialer een dier is – dat wil zeggen dat er veel waarde wordt gehecht aan samenwerking – hoe meer de algemene bevolking naar één zijde zal neigen,” legt onderzoeker Daniel Abrams uit. “De belangrijkste factor voor een efficiente samenleving is een grote mate van samenwerking. In mensen heeft dat geresulteerd in een rechtshandige meerderheid.”
Het is niet voor het eerst dat mensen pogen linkshandigheid te verklaren. Eerder stelde een Nederlandse onderzoeker al dat het voortbestaan van de linkshandigheid
scientias.nl 1 mei 2012
---------------------------------------
Linkshandigheid - voordeel of vloek
Gezondheid
Waarom bestaat linkshandigheid? Omdat het evolutionair voordeel oplevert, luidt een van de antwoorden. Linkshandigen zouden in gevechten vaker verrassende slagen uitdelen. Daardoor hebben ze meer kans een hoge status te verwerven en veel kinderen te verwekken, die dan vaak ook linkshandig zijn.
Om deze 'gevechtshypothese' te onderzoeken, bezocht de Groningse promovenda Sara Schaafsma een traditioneel Papoea-gebied in Indonesië. Daar werden tot voor kort nog man-tegen-manoorlogen gevoerd. Volgens de hypothese zouden er dus bovengemiddeld veel linkshandigen moeten leven. Helaas bleken de aantallen er juist stukken lager dan bij ons: 3,6 procent, tegen ruim 10 procent in Nederland. Exit gevechtshypothese.
Nu zat Schaafsma met een nieuwe vraag: wat verklaarde het lage aantal linkshandige Papoea's? Het bracht haar op een nieuwe hypothese: linkshandigheid komt meer voor in gebieden met een goede gezondheidszorg. Toen Schaafsma daarop de gezondheidszorguitgaven van twaalf landen naast de percentages linkshandige inwoners legde, zag ze een positief verband. Ze verklaart dat onder meer uit het feit dat linkshandigheid relatief veel voorkomt onder kinderen met een laag geboortegewicht - een kwetsbare groep.
Dat linkshandigen kwetsbaarder zijn, is geen nieuw gegeven. Diverse onderzoeken hebben de laatste jaren een link gelegd tussen linkshandigheid en aandoeningen die samenhangen met een verstoorde ontwikkeling in de baarmoeder, zo laat ook een recent Duits overzichtsartikel zien.
Is linkshandigheid dus vooral een handicap? Nee: daarvoor zijn er weer te veel onderzoeken waaruit blijkt dat linkshandigen vaker opvallend creatief zijn, op hoog niveau musiceren, een wiskundewonder zijn en extreem hoge IQ-scores halen. Allemaal dingen die wél evolutionair voordeel opleveren.
Linkshandigheid gaat relatief vaak gepaard met de volgende aandoeningen:
- schizofrenie
- autisme
- dyslexie
- epilepsie
- hazenlip
Psychologiemagazine maart 2012
---------------------------------------
Linkshandigen beter in rekenen, taal, ruimtelijk inzicht en aardrijkskunde
Vandaag werd een nieuw hoofdstuk toegevoegd aan de al decennia lang voortdurende controverse rond linkshandigheid. Prof.dr. Enrico Alfrede Queranti, autoriteit op het gebied van linkshandigen en schrijver van het standaardwerk ‘Uw hand en u’ (1963; in Nederland verschenen bij De Bezige Bij), kwam met de resultaten van een groot nieuw onderzoek. In dit onderzoek, waarbij ook al zijn vorige experimenten opnieuw tegen het licht werden gehouden, kwam professor Queranti tot een even opzienbarende als gênante conclusie: hij heeft het altijd verkeerd om bekeken.
Binnen de wereld van linkshandigheidswetenschappers is het een ongeschreven regel dat met links ‘voor de kijker links’ wordt bedoeld. Queranti leefde altijd in de veronderstelling dat hij deze afspraak keurig had nageleefd; van zijn vroege artikelen waarin linkshandigen minder goed bleken te hoofdrekenen, tot zijn grote cohortstudies waarin de intelligentie van linkshandigen steevast 12 IQ-punten lager lag dan bij rechtshandigen. Zelfs zijn vorig jaar voltooide onderzoek, waarin linkshandigen minder topografische kennis bleken te bezitten, voerde de Italiaanse wetenschapper op dezelfde manier uit. Pas in 2012, bijna vijftig jaar na het verschijnen van zijn beroemde boek, blijkt links toch niet links te zijn.
Hoe eerlijk het ook mag zijn van Queranti dat hij voor zijn fout uitkomt, dom blijft het wel. Bovendien heeft het grote consequenties: in zijn nieuwe onderzoek komt hij op ALLE vlakken tot precies de tegenovergestelde conclusie als in al zijn voorgaande onderzoek. Linkshandigen kunnen dus beter hoofdrekenen, zijn welbespraakter, zijn algeheel intelligenter en kunnen beter de weg vinden dan rechtshandigen. Of linkshandigen ook langer leven dan rechtshandigen wil Queranti pas na zijn dood bekend maken.
www.dewetenschap.nl 11 januari 2012
---------------------------------------
U bent linkshandig door betere gezondheidszorg
De theorie dat linkshandigheid ontstaan is als een slimme vechtstrategie is ontkracht door de Nederlandse neurobioloog Sara Schaafsma. Hoe beter de gezondheidszorg, hoe hoger het percentage linkshandigen in de westerse samenleving, ontdekte ze. Dat bericht de Nederlandse Volkskrant.
Linkshandigheid kan erg handig zijn als het op behendigheid aankomt. Zo zijn er tal van succesvolle linksbenige voetballers, maar ook heel wat linkshandige schermers. Door hun linkshandigheid kunnen ze hun tegenstanders immers verrassen en succes boeken.
Gevechtshypothese
Volgens de 'gevechtshypothese' ontstond linkshandigheid dan ook als gevolg van het verrassingsvoordeel. Een staaltje evolutie: de linkshandige strijder bracht zijn rechtshandige tegenstander in verwarring en ging met de overwinning lopen. "Een prachtige hypothe", geeft Schaafsma toe. "Het verklaart ook waarom niet iedereen linkshandig werd, want dan zou het verrassingseffect ook verdwijnen."
Om de 'gevechtshypothese' te bewijzen trok de neurobiologe naar Irian Jaya, in Papoea, waar conflicten tot rond 1980 nog letterlijk werden uitgevochten. De kans dat je als man in dergelijk gevecht belandde was behoorlijk groot. Onder de Papoeabevolking zouden dan ook heel wat linkshandigen terug te vinden moeten zijn.
Hypothese ontkracht
Schaafsma liet de Papoea's tekenen in het zand of een steen werpen om hun voorkeurshand te bepalen. Daaruit bleek echter dat de bevolkingsgroep opvallend veel rechtshandigen telde. Slechts 3,6 procent van de mannen bleek er linkshandig.
De gevechtshypothese was ontkracht, en een nieuwe onderzoeksvraag drong zich op. Waarom waren er op Papoea zo weinig linkshandigen? Schaafsma bedacht een verklaring en maakte die achteraf aannemelijk: door de primitieve gezondheidszorg. Statistische gegevens uit westerse landen bekrachtten deze veronderstelling: hoe meer een land spendeert aan gezondheidszorg, hoe meer linkshandigen.
Linkshandige creatievelingen
Het raadsel van linkshandigheid is daarmee natuurlijk niet opgelost. In 2004 ontdekten wetenschappers van de universiteit van Montpellier immers tal van grottekeningen die 40.000 jaar geleden door linkshandige kunstenaars getekend werden, ondanks de primitieve omstandigheden. Er moet dus ergens wel een evolutionair voordeel zijn.
"Het kan met creativiteit te maken hebben", poneert Schaafsma. "Linkshandige creatievelingen boeken succes zolang ze een minderheid vormen. Dat is ook zo bij linkspotige vechtersbazen. Wordt iedereen even creatief, dan verdwijnt dat voordeel".
www.hln.be 6 januari 2012
---------------------------------------
Linkshandigheid
Sara Schaafsma onderzocht bij de Papoea’s waarom linkshandigheid na jaren evolutie nog steeds voorkomt bij mensen, ondanks dat de eigenschap gerelateerd is aan bepaalde gezondheidsproblemen. Ze concludeert dat de gangbare hypothese dat linkshandigheid blijft bestaan omdat deze voordeel oplevert bij een gevecht, onjuist is. Een goede gezondheidszorg lijkt een aannemelijker reden. Schaafsma promoveert op 6 januari 2012 aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Linkshandige mensen komen voor in alle samenlevingen, maar ze zijn altijd in de minderheid. Bovendien is er een verband aangetoond tussen linkshandigheid en bepaalde ziekten. Sara Schaafsma vroeg zich daarom af waarom linkshandigheid na jaren evolutie nog steeds bij mensen voorkomt. De gevechtshypothese geeft hiervoor een mogelijke verklaring.
Gevechtshypothese
Volgens de gevechtshypothese bestaat linkshandigheid nog altijd omdat linkshandigen evolutionair voordeel hebben in samenlevingen waar vechten nog belangrijk is voor status en overleving. Doordat er meer rechtshandige dan linkshandige mensen zijn, weet de rechtshandige door gebrek aan ervaring niet goed hoe te vechten tegen een linkshandige. Zijn linkshandige opponent heeft dus de grootste kans om het gevecht te winnen. Het winnen vermindert de kans om te overlijden als gevolg van het gevecht en levert status op, hetgeen al met al de kans op het krijgen van kinderen vergroot. Doordat rechts- en linkshandigheid gedeeltelijk genetisch is bepaald, blijft, volgens de gevechtshypothese, linkshandigheid in deze samenlevingen bestaan, ondanks het nadeel van de associatie met bepaalde ziekten.
Papoea’s
Schaafsma onderzocht de gevechtshypothese in de niet-geïndustrialiseerde Eipo-gemeenschap, in de Indonesische provincie Papoea. Bij de Papoea’s zijn nog geen goede voorbehoedsmiddelen en weinig moderne geneesmiddelen beschikbaar. Daardoor vormt deze samenleving een van de weinige waarbij dit soort onderzoek nog mogelijk is.
Man-tot man
Schaafsma: ‘Tot voor kort kwamen in de Eipo-gemeenschap veel man-tot-man gevechten voor door stammenoorlogen en onderlinge gevechten. Op basis van de gevechtstheorie verwachtten we dat er meer linkshandigen in deze gemeenschap zijn dan in een geïndustrialiseerde. Maar er waren er relatief juist mínder.’ Volgens Schaafsma maakt het lagere percentage linkshandigen dan gemiddeld de gevechtstheorie als evolutionaire verklaring voor het voorkomen van linkshandigheid erg onwaarschijnlijk.
Gezondheidszorg
Volgens de promovendus lijkt een goede gezondheidszorg een waarschijnlijker reden voor het voortbestaan van linkshandigheid bij mensen. Bij de Papoea’s was tot voor kort geen moderne gezondheidszorg beschikbaar én minder linkshandigheid dan gemiddeld. Schaafsma vroeg zich af – mede door de relatie van linkshandigheid met gezondheidsproblemen – of een gebrek aan goede gezondheidszorg samen kon hangen met het lage aandeel linkshandigen in een samenleving.
Moorden
Ze vergeleek daarom van twaalf Westerse landen het percentage linkshandigen met de publieke uitgaven aan gezondheidszorg. Omdat de gevechtshypothese ooit mede werd onderbouwd door aan te tonen dat er veel moorden plaatsvinden in een land met veel linkshandigen, nam ze ook het aantal moorden/doodslagen in elk land mee.
Ondersteuning hypothese
Schaafsma vond inderdaad een positieve relatie tussen het aantal linkshandigen in een land en de uitgaven aan de gezondheidszorg, maar geen relatie tussen het aantal linkshandigen en het aantal opzettelijk gedode mensen. Schaafsma: ‘Dit resultaat ondersteunt – ten koste van de gevechtshypothese – de hypothese dat een laag niveau van gezondheidszorg kan leiden tot weinig linkshandigen in een samenleving, zoals in de Eipo-gemeenschap. Het is echter nog onduidelijk welke rol gezondheidszorg precies speelt hierbij.’
Sara Schaafsma (Amsterdam, 1980) studeerde biologie aan de UvA. Sinds oktober 2006 deed ze promotieonderzoek bij het Centre for Behaviour and Neurosciences aan de RUG. Ze promoveert op 6 januari 2012 op haar proefschrift Hows and whys of left and right – Ontogeny of lateralization and its functional relevance. Haar promotor is prof. dr. A.A.G. (Ton) Groothuis. Vanaf 1 februari 2012 werkt Schaafsma als postdoc op de afdeling Neuroscience & Behaviour van de Rockefeller University in New York.
www.laatstenieuws.nl januari 2012
---------------------------------------
www.linkshandig.info (c) 1999-2023
met recht links-handig
