Linkshandigen in het nieuws 2000
Het brein van de voetballer Links- of rechtsbenig
Als Frank Rijkaard, de bondscoach van het Nederlands elftal, alleen
linksvoetige spelers opstelt, dan is de kans groter dat Nederland het
Europees kampioenschap binnenhaalt.
Bij individuele sporten, zoals tennis en boksen, zijn de beste spelers
vaak linkshandig. Dat een voorkeur voor de linkerhand of het linkerbeen
ook bij teamsport vruchten afwerpt, is minder bekend. Op Taiwan is een
dameshonkbalteam al jaren onverslaanbaar. De reden: alle speelsters zijn
linkshandig en rechtshandige honkballers kunnen moeilijker tegenspel bieden
aan linkshandige. De linkshandige spelers doen op het oog onverwachte dingen
die natuurlijk niet onverwacht zijn, maar bij het spel van een linkshandige
horen. De meeste rechtshandigen zijn daar niet op getraind of voorbereid.
Bondscoach Frank Rijkaard kan uit de huidige selectie van 23 spelers al bijna
een compleet linksbenig elftal samenstellen. Hij zou daarmee de kans dat
Nederland het ek 2000 wint, aanzienlijk vergroten.
Linksbenig scoort beter
De meeste mensen zijn rechtsbenig en schieten bij voorkeur met hun rechtervoet
tegen een bal. Dat geldt ook voor voetballers en keepers, waarvan ruim tachtig
procent rechtsbenig is en de meeste teams zijn dan ook samengesteld uit
rechtsbenigen. Dit betekent natuurlijk niet dat deze voetbalprofs met links
niet vaardig zijn, maar de effectiviteit van hun passes en schoten met links
is gewoon geringer. Ballen die rechtsbenigen met links schieten, treffen minder
vaak doel.
De Poolse wetenschapper Wlodzimierz Starosta bepaalde de effectiviteit van de
linkervoet bij rechtsbenigen. De Poolse competitie wordt gedomineerd door
rechtsbenigen. Starosta vond in de hoogste divisie dat twee van de vijf schoten
op doel met rechts verzilverd werden en van de vijftien die met links waren
afgevuurd slechts twee.
Een analyse van Starosta van het wk voetbal 1978, waar rechtsbenigheid ook
verreweg het vaakst voorkwam, leverde een vergelijkbaar beeld op. Opmerkelijk
was Starosta's conclusie dat Nederland en Argentinië hun plaatsing in de finale
in belangrijke mate te danken hadden aan het rendement van hun linksbenige
spelers: Argentinië met Kempes en Passarella; Nederland met Rensenbrink,
Renvan de Kerkhof en Poort vliet. Ook concludeerde hij dat hoewel de meeste
spelers rechtsbenig waren op het wk '78, tweederde van de topscorers linksbenig
was. De Duitse onderzoeker Roland Loy bevestigde naar aanleiding van een
analyse van de wedstrijden van het wk '90, Starosta's onderzoeksresultaten
en zijn vermoeden dat het opstellen van meer linksbenigen gemiddeld tot
groter succes van een team kan leiden.
Linksbenigen verwarren de keeper
Penalties nemen kun je beter overlaten aan linksbenigen. Terry McMorris en
Sion Colenso, twee Britse sportonderzoekers, deden een video-experiment.
Professionele keepers moesten videobeelden van strafschoppen beoordelen,
die waren genomen door rechts- en linksbenige spelers. De keepers kregen echter
alleen de aanloop of het eerste moment van contact met de bal te zien en moesten
op basis van die beelden voorspellen in welke hoek van het doel de bal terecht
zou komen. De keepers bleken het veel vaker bij het rechte eind te hebben als
een rechtsbenige de strafschop nam, dan wanneer een linksbenige schoot.
McMorris en Colenso vermoeden dat de keepers de signalen die linksbenigen met
hun lichaam uitzenden minder goed kunnen oppikken, door een gebrek aan
spelervaring met linksbenigen. Daardoor kunnen ze hun signalen moeilijker
interpreteren en dus minder goed anticiperen op hun schoten. Het advies van
de onderzoekers uit Chichester aan voetbaltrainers luidt dan ook: laat meer
strafschoppen nemen door linksbenige spelers en laat bovendien keepers vaker
kijken naar en oefenen met linksbenigen.
De kwetsbaarste hoek
Ook een linksbenige keeper kan iets extra's toevoegen aan het team. Of hij
meer penalties kan stoppen dan een rechtsbenige keeper valt nog te bezien.
Immers, de meeste penaltyschutters knallen de bal van henzelf uit gezien
in de rechterhoek. En de meeste keepers duiken juist het liefst die hoek in,
omdat ze meestal rechtshandig en rechtsbenig zijn en het liefst naar hun eigen
linkerhoek duiken: omdat ze zich in het algemeen bij voorkeur met hun
linkerbeen afzetten en keepers bijgevolg hun favoriete rechterhand het langst
en het beste kunnen gebruiken om de bal te stoppen (zie ook Psychologie
9/1991).
Penalties die vanuit de schutter gezien in de linkerhoek geschoten worden,
treffen maar liefst tien procent vaker doel. En dat is nou net de hoek, waarin
een linksbenige keeper het liefst duikt, omdat hij zich voor een sprong bij
voorkeur met zijn rechterbeen afzet. Als penaltyschutters zich eindelijk eens
goed voorbereiden en zich realiseren dat ze meer kans van slagen hebben als
ze in de linkerhoek schieten, zullen ze vreemd staan te kijken als die bal
met gemak wordt gestopt door de linkshandige doelwachter.
Of het inzetten van meer linksbenigen in het team werkelijk rendeert,
moet Rijkaard zelf maar snel uitmaken.
Psychologie Magazine juni 2000
---------------------------------------
www.linkshandig.info (c) 1999-2020